Jakie jest znaczenie ptaków dla człowieka?

Jakie jest znaczenie ptaków dla człowieka?

Relacje z ludźmi
Ponieważ ptaki są pospolitymi zwierzętami, człowiek pozostawał z nimi w bliskich relacjach od zarania ludzkości[154]. Czasami stosunki te były mutualistyczne, jak wspólne zbieranie miodu wśród miodowodów i mieszkańców Afryki (np. z plemienia Borana)[155]. Innymi razy, mogą być one komensalistyczne, np. kiedy takie gatunki jak wróbel domowy czerpią korzyści z ludzkich działalności[156]. Kilka gatunków ptaków stało się istotnymi szkodnikami upraw rolnych[157], a niektóre stanowią ryzyko z powodu zderzeń z samolotami[158]. Są też one szkodnikami drewna – w przemyśle drzewnym i leśnictwie uszkodzenia drewna przez ptaki stanowią część uszkodzeń mechanicznych drewna pochodzenia biologicznego. Ptaki mogą spełniać rolę wektorów przenoszących choroby, takie jak ornitoza, salmonelloza, kampylobakterioza, mykobakterioza (ptasia gruźlica), ptasia grypa, lamblioza i kryptosporydioza. Niektóre z tych chorób są chorobami odzwierzęcymi, które mogą być przeniesione na ludzi[159]. Z drugiej strony działalność ludzka również może być szkodliwa dla ptaków i doprowadziła wiele gatunków do wyginięcia.
Znaczenie gospodarcze
Udomowione ptaki, hodowane i chowane dla mięsa i jaj, nazywane są drobiem. Drób jest największym źródłem białka dla człowieka. W 2003 światowa produkcja mięsa z drobiu wynosiła 76 milionów ton, a jaj 61 milionów ton[160]. Kurczaki stanowią największą część konsumowanego drobiu, ale i produkty mięsne z indyków, kaczek oraz gęsi są stosunkowo często spotykane.
Człowiek poluje na wiele gatunków ptaków dla uzyskania mięsa. Polowania odbywają się najczęściej dla rekreacji, wyjątkiem są polowania na terenach nierozwiniętych gospodarczo. Najbardziej cenionymi dla połowów gatunkami w Ameryce Płn. i Płd. oraz w Europie są ptaki wodne; innymi popularnymi gatunkami łownymi są bażanty, dzikie indyki, gołębie, przepiórki, kuropatwy, głuszcowate, bekasy i słonki[161]. W Australii i Nowej Zelandii popularne jest pozyskiwanie piskląt ptaków morskich[162]. Chociaż polowania, np. jak te na pisklęta ptaków morskich, mogą mieć zrównoważony charakter, ogólnie polowanie na ptaki doprowadziło do wyginięcia albo wysokich stanów zagrożenia wielu gatunków ptaków[163].
Człowiek uzyskuje również inne produkty z ptaków. Pióra – szczególnie z gęsi i kaczek – są używane jako izolacja w odzieży albo w kołdrach. Wydaliny ptaków morskich zwane guano są drogocennym nawozem bogatym w fosfor i azot. Wojna o Pacyfik, zwana także wojną o saletrę, była toczona m.in. o kontrolę nad zasobami guana[164]. Ważnym produktem konsumpcyjnym są także jaja wielu gatunków ptaków.
Człowiek udomowił ptaki również jako zwierzęta domowe i użytkowe. Ze względu na barwne upierzenie wielu ludzi chowa i hoduje papugi czy majny. Jednak handel nimi przybiera często nielegalne formy zagrażające istnieniu gatunków[165]. Sokoły i kormorany chowane są od stuleci jako ptaki do polowań i rybołówstwa. Obecnie używa się udomowionych ptaków drapieżnych do ochrony obiektów (np. lotnisk) przed dzikimi ptakami mogącymi powodować zagrożenie dla ruchu czy inne szkody. Gołębie pocztowe, używane w tym celu przynajmniej od 1 r. n.e., spełniały tę funkcję nawet podczas II wojny światowej. Dzisiaj takie wykorzystanie ptaków to raczej hobby, rozrywka, atrakcja turystyczna[166] albo formy sportu np. wyścigi gołębi.
Fascynacja ptakami doprowadziła do powstania milionowej rzeszy obserwatorów amatorów, zwanych w Polsce popularnie "ptasiarzami", a w krajach angielskojęzycznych birders albo birdwatchers[167]. Szczególny rodzaj takich ptasiarzy to "twiczerzy" (ang. twitchers), kolekcjonujący obserwacje rzadkich gatunków, podążający za otrzymanymi informacjami o ich wystąpieniu i traktujący to hobby wyczynowo.
Innym wyrazem sympatii dla ptaków jest stawianie przez wielu ludzi karmników w pobliżu swojego miejsca zamieszkania. Produkcja pokarmu dla ptaków stała się poważną gałęzią gospodarki, w której obrót sięga wielu milionów dolarów. W Wielkiej Brytanii np. szacuje się, że 75% gospodarstw domowych przynajmniej raz dostarcza pokarm dla ptaków w okresie zimowym[168].

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ptaki